Konsultacje społeczne – Crowdsourcing informacyjny. Konsultacje takie prowadzone są w formie badań ankietowych, jednak nie należy mylić ich z ankietami delfickimi, gdyż nie występuje tu wzajemne uczenie się uczestników, tak jak podczas analizy wielorundowej lub w czasie rzeczywistym (real-time Delphi). Istotą procesu foresight jest pozyskanie akceptacji społecznej dla wybranych za pomocą zróżnicowanych metod wariantów przyszłości, najczęściej w postaci scenariuszy normatywnych, przed przystąpienie do planowania strategicznego lub backcastingu. Akceptacja ta dokonuje się właśnie w wyniku konsultacji społecznych. W odróżnieniu od innych metod stosowanych w projektach foresightowych, metoda ankietowa nie wykorzystuje ekspertów, tzn. specjalistów w pewnych dziedzinach, lecz losowo wybrane osoby – respondentów, np. konsumentów, dziennikarzy, pracowników wybranych przedsiębiorstw, decydentów- w tym przedstawicieli administracji różnych szczebli. Materiał ankietowy gromadzony jest przez zbieranie odpowiedzi na przemyślany, z góry ustalony zestaw pytań skierowanych do losowo wybranych respondentów lub do całych grup (badania otwarte). Podstawowym narzędziem pomiarowym w metodach ankietowych jest kwestionariusz, będący uporządkowaną merytorycznie listą pytań, na które oczekuje się odpowiedzi. W części adresowej podaje się temat, cel oraz nazwę instytucji przeprowadzającej badanie. W części zasadniczej umieszcza się pytania, kierując się trzema podstawowymi zasadami: przechodzenia od pytań ogólnych do szczegółowych, wzbudzania zainteresowania oraz stopniowego wyczerpywania tematu. W zależności od rodzaju żądanej odpowiedzi, pytania dzieli się na:
- Pytania otwarte – dające ankietowanemu swobodę w sformułowaniu odpowiedzi, co oznacza, że uzyskana odpowiedź jest niewyskalowana. Zwykle rozpoczynają one listę pytań (pytania ogólne) oraz są zadawane do sondowania w celu uzyskania dalszych, dokładniejszych odpowiedzi,
- Pytania zamknięte – ograniczające wypowiedź respondenta do wyboru wariantu gotowej odpowiedzi, co oznacza, że uzyskana odpowiedź jest wyskalowana. Są łatwiejsze w stosowaniu zarówno dla prowadzącego pomiar, jak i dla respondenta. Informacje płynące z tego rodzaju pytań mówią nie tylko o poglądach, ale i o sile poglądów respondenta. Wśród pytań zamkniętych wyróżnia się pytania „tak – nie”, które są kłopotliwe, gdyż jednoznaczna odpowiedź nie zawsze jest możliwa.
Metryczka poświęcona jest ogólnej charakterystyce respondenta. Najczęściej są to informacje o jego danych demograficznych, społecznych i ekonomicznych. Badania ankietowe są obecnie przeprowadzane prawie wyłącznie jako ankiety on-line, znacznie rzadziej pocztą elektroniczną, lub jako wywiady telefoniczne oraz audytoryjne. Do opracowania wyników ankiet służą metody analizy statystycznej.
W większości przypadków badań foresightowych uzyskane opinie społeczne pozwalają na określenie zakresu akceptacji czy odrzucenia danej propozycji czy listy priorytetów. Ponadto, dzięki konsultacjom społecznym można pozyskać wiele opinii w kwestiach szczegółowych, które odpowiednio opracowane określają trendy popytu, oszczędności, inwestycji, potrzeb w różnych dziedzinach, barier działalności czy funkcjonowania w społeczeństwie.
Opracowanie: FPB
