Foresight Technologiczny
Według definicji podanej przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji Foresight jest procesem kreowania kultury myślenia społeczeństwa o przyszłości, w którym zarówno naukowcy, inżynierowie jak i przedstawiciele przemysłu czy pracownicy administracji publicznej biorą udział w wyznaczaniu strategicznych kierunków rozwoju badań i rozwoju technologii w celu przysporzenia jak naj największych korzyści ekonomicznych i społecznych w gospodarce. Uczestniczący w projektowaniu Foresight ustalają priorytetowe kierunki badań wspólnie tworząc wizję przyszłych osiągnięć. Poza celami doraźnymi (zbudowanie scenariuszy) Foresight ma więc jeszcze istotne znaczenie dla zaspokajania zapotrzebowania na know-how naukowe, biznesowe i kulturowe, co ma podstawowe znaczenie na przykład dla polityki inwestycyjnej państwa w sferze badawczo-rozwojowej.
Elementy foresight'u technologicznego:
- identyfikacja kluczowych technologii w przyszłości
- Ocena szans i zagrożeń dla technologii
- Identyfikacja działań, które należy podjąć w celu rozwoju technologii
- Budowa scenariuszy
Szczegółowy zakres projektu foresight i sposób jego realizacji dopasowane są zwykle do konkretnych potrzeb i tematu projektu. Nie ma więc jednej uniwersalnej procedury dla wszystkich przypadków, a różnice między poszczególnymi projektami mogą być bardzo znaczne.
Elementy występujące najczęściej w projektach tego typu to:
- Określenie celu przedsięwzięcia i ocena realności projektu
- Identyfikacja beneficjentów projektu i utworzenie Komitetu Sterującego
- Zebranie danych oraz przeprowadzenie analizy stanu technologicznego i trendów rozwoju danego sektora oraz analizy SWOT
- Benchmarking - analiza projektów/programów typu foresight realizowanych na terenie UE w zakresie będącym przedmiotem projektu
- Określenie wiodących technologii przez Panel "top-level" ekspertów przy użyciu metod heurystycznych (np. burza mózgów) lub/i analitycznych (np. metoda Delphi)
- Przeprowadzenie krzyżowej analizy wpływów w celu wyłonienia i określenia znaczenia jawnych i ukrytych powiązań
- Budowa scenariuszy (np opracowania min. 2 scenariuszy rozwoju branży przez Grupę Roboczą oraz ich skonsultowanie w dużej grupie ekspertów)
- Przeprowadzenie otwartych konsultacji w różnych grupach interesu (np. producenci, użytkownicy, administracja)
- "Przepracowanie scenariuszy z uwzględnieniem wyników konsultacji
- Opracowanie raportu końcowego i rekomendacji
- Opracowanie zasad monitoringu i cykliczności prowadzenia foresight
żródło: "Organizacja i Prowadzenie Projektów Foresight w Świetle Doświadczeń Międzynarodowych", dr Jacek Kuciński, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN