Foresight i Działania Polityki Naukowej Centrum Nauk o Decyzji i Prognozowania (CNDiP) Fundacji "Progress and Business"
Od początku lat 90-tych, Fundacja "Progress and Business" jest aktywnym uczestnikiem działań w zakresie doradztwa strategicznego, obejmującego studia nad polityką naukową i przemianami demokratycznymi w nowych krajach członkowskich UE. Unikalna pozycja Fundacji "Progress and Business" umożliwia bliską współpracę uczelni wyższych z administracją rządową, jak również z biznesem, lokalnym samorządem i organizacjami pozarządowymi. Od roku 1991 Fundacja z powodzeniem bierze udział w licznych inicjatywach i projektach z zakresu wdrażania europejskich inicjatyw badawczych. W swych działaniach Fundacja "Progress and Business" zawsze kładła nacisk na integrację badań naukowych z ich zastosowaniami w ekonomii i w rozwoju przemysłu. Jednym z głównych celów Fundacji jest współpraca z Dyrektoriatem Generalnym JRC i uczestnictwo w projektach DG JRC pozostających w zakresie zainteresowań i kompetencji CNDiP i CTT Fundacji.
Fundacja opracowuje studia nad technologiami: informatycznymi, komunikacyjnymi, biotechnologicznymi, przemysłu chemicznego i ochrony środowiska oraz studia nad zagadnieniami socjalno-ekonomicznymi (społeczeństwo informacyjne).
W chwili obecnej Fundacja prowadzi działalność w zakresie foresightu technologicznego, komercyjnego wykorzystania badań naukowych, transferu technologii, usług dla przemysłu wysokich technologii, doradztwa i szkoleń. W okresie od 1994 do 2000 roku Fundacja "Progress and Business" wzięła udział w projektach Phare Sci-Tech I/II, które wspomagały działania Komitetu Badań Naukowych w zakresie określenia polityki S&T&R&D w naszym kraju. Fundacja "Progress and Business" odegrała istotną rolę jako członek konsorcjum doradczego w projekcie „Preparatory Study and Pilot Implementation od Centres of Excellence” w Polsce, Phare SCI-TECH II PL9611/103/01 w latach 1999 i 2000, co zaowocowało powołaniem CoE w telemedycynie w Krakowie (jeden z pięciu pierwszych CoEs w Polsce, wyselekcjonowanych i wspieranych w 2000 roku).
Centrum Nauk o Decyzji i Prognozowaniu Fundacji "Progress and Business", powstałe w 2002 roku, rozwija metodologię foresightu, wspierania decyzji, analizę wielokryterialną decyzji i optymalizacji, blisko współpracując z instytutami naukowymi dobrze znanymi w Polsce oraz zagranicą. Uczeni i eksperci współpracujący z Centrum przedstawili nowe, oryginalne podejście w studiach nt. foresightu, jak na przykład: implementację celów regionalnych w powiązaniu z polityką podejmowania decyzji, dynamiczną ocenę priorytetów metodologicznych przy odwołaniu się do zbioru systemu wspierania decyzyjnego, uogólnienie dynamicznej analizy SWOT, prognozowanie w oparciu o entropię i inne.
Od powołania decyzją Zarządu Fundacji w kwietniu 2002 r., Centrum działa w oparciu o zasady "Living Lab", organizując badania poprzez interakcję z obecnymi lub przyszłymi użytkownikami opracowywanych rozwiązań, przy realizacji projektów i zleceń oraz prowadząc otwarte spotkania z interesariuszami.
Misją Centrum jest promocja wykorzystywania usystematyzowanych i ilościowych metod wspomagania decyzji w prognozowaniu i foresighcie, przy zastosowaniu zobiektywizowanych metod weryfikacji ocen ekspertów. Wśród zastosowań nowych metod opracowanych przez CNDP Fundacji warto wspomnieć:
- ilościową analizę rezultatów Panelu „Metropolitalne funkcje Krakowa – Fundacja brała udział w ocenie prognozowaniu regionalnego sektora finansowego
- wybór najbardziej perspektywicznych grup polimerów wykonanych dla Fluor Daniel BV
- zaprojektowanie systemu wspomagającego decyzje w analizach serii czasowych w ramach 5 Programu Ramowego Unii Europejskiej
- zadania foresightu w zakresie mobilnej komputeryzacji
- projekty ESTO z zakresu energii odnawialnej
- udział w pracach sieci tematycznej FISTERA.
Fundacja „Progress and Business” po zaprezentowaniu swojej działalności i zrealizowanych ekspertyz w trakcie Zgromadzenia Generalnego ESTO w lutym 2002 roku, jako jedyna instytucja z Polski, została od czerwca 2002 roku członkiem ESTO /European Science and Technology Observatory. Zgodnie z decyzją Komitetu Wykonawczego ESTO (z września 2003), w oparciu o osiągnięcia Fundacji jako członka afiliowanego ESTO i z uwagi na poziom wykonanych raportów, Fundacja "Progress and Business" została członkiem stowarzyszonym ESTO jako druga instytucja pochodząca z nowych krajów członkowskich UE.
Fundacja jako członek ESTO brała udział w następujących badaniach dla Komisji Europejskiej:
- "Techniczno - ekonomiczne studium wykonalności produkcji biopaliw na dużą skalę w krajach kandydujących do Unii Europejskiej" – analiza przypadku Polski (maj 2002 - czerwiec 2002)
- Raport krajowy dla ESTO na temat: "Potrzeby szkoleniowe foresightu i analizy przyszłościowe" (październik 2002)
- Raport dla ESTO "Strumienie odpadów i ścieki w krajach kandydujących do Unii Europejskiej" (październik-grudzień 2002, omówienie CC-13)
- Ewaluacja użyteczności i wpływu działania wspierającego naukę i technologię (S&T Research Mapping Support Action), JRC/IPTS i ESTO (luty - marzec 2003, program obejmujący badania w Finlandii, na Łotwie i w Polsce)
- Badanie dla ESTO na temat: "Reformy strukturalnie i konkurencyjność w krajach kandydackich do UE, rolnictwo w rozszerzającej się Unii Europejskiej. Analiza przyszłościowa" - program rolniczego foresightu, ekonomiczno-politycznie ukierunkowany”. (7 maj 2003 do 20 maja 2004).
Ponadto, od 15 grudnia 2003 roku, Fundacja "Progress and Business" bierze udział w projektach Research Investment Policy Watch /RIPWATCH/, zaś jeden z ekspertów Fundacji został członkiem grupy czołowych ekspertów ESTO, składającej się z pięciu wybitnych europejskich specjalistów, którzy wspierają konsultacjami Komisję Europejską w realizacji i modyfikacji Agendy Lizbońskiej i Barcelońskiej przez kraje członkowskie Europejskiego Obszaru Badawczego (ERA). Kolejne konsorcjum powstałe w ramach ESTO z udziałem Fundacji "Progress and Business" w maju 2004 roku badało potencjalny wpływ REACH na wybrane gałęzie przemysłu chemicznego w krajach, które stały się nowymi członkami UE.
Głównym odbiorcą wymienionych powyżej badań jest Dyrektoriat Generalny JRC - Institute for Prospective Technological Studies/IPTS/ w Sewilli, który zarządza siecią ESTO. Rezultaty badań są dostępne w Dyrektoriacie Generalnym Badań Transportu i Rolnictwa. Raporty Fundacji dotyczące foresightu są cenione przez Komisję Europejską za wysoką jakość i innowacyjność.
Fundacja „Progress and Business” w aktywny sposób bada wymiar lokalnej innowacyjności. W latach 2003-2004 była członkiem Sieci Tematycznej Crescendo, w ramach której Fundacja zaproponowała nowatorskie podejście do tworzenia regionalnych funduszy venture capital, wspierających innowacje. W roku 2003 Fundacja brała udział w działaniach Sieci Tematycznej „Partner”. W ramach inicjatywy „Innovating Regions” opracowano m.in. koncepcję regionalnej współpracy dla rozwoju innowacji w regionach Małopolski i Górnego Śląska. Fundacja zainicjowała szereg działań poświęconych pierwszemu w kraju regionalnemu pilotażowemu programowi foresight, ukierunkowanemu na innowacyjność i wsparcie przedsiębiorczości.
Ekspertyzy Fundacji "Progress and Business dotyczyły studiów i analiz perspektywicznych na następujących polach działań:
- Modelowanie w ekonometrii i finansach.
- Socjo-ekonomiczny wymiar IT, perspektywy społeczeństwa opartego na wiedzy.
- Badania Foresightu regionalnego zawierające analizę i wspomaganie decyzji.
- Biopaliwa, bioenergia, energia geotermalna i wiatrowa oraz czyste technologie.
- Badania i analizy dynamiki konsekwencji społecznych przekształceń rynkowych, w nowych krajach członkowskich UE oraz w krajach kandydujących do UE.
- Badania i analizy dotyczące zrównoważonego rozwoju w sektorze przemysłowym i przedsiębiorstw, w tym opracowanie na temat strategii zrównoważonego rozwoju, biznesplanów i planów strategicznych, badania potrzeb i studia wykonalności.
- Prognozowanie i analizy rynkowe ukierunkowane na sektor IT, biotechnologię, bioenergię, finanse, ochronę środowiska i sektor chemiczny.
- Transfer technologiczny, w tym inicjowanie powiązań biznesowych, badań rynkowych i promocję wymiany informacji pomiędzy firmami i instytucjami naukowymi.
- Doradztwo ekonomiczne, technologiczne i strategiczne w wyżej wymienionych obszarach.
Efektem docenienia osiągnięć i ekspertyz Fundacji "Progress and Business" z zakresie nowych technologii informatycznych było przystąpienie w styczniu 2004 roku do sieci FISTERA (Foresight on Information Society Technologies in the European Research Area). Pierwsza w Polsce konferencja sieci FISTERA została zorganizowane 27 maja 2004 roku, po Dniu Informacyjnym JRC, gromadząc około 40 uczestników z całej Polski i Republiki Czeskiej, w czasie którego prowadzono ożywioną dyskusję na temat trendów i wyzwań w społeczeństwie informatycznym w Polsce. W tym samym dniu Fundacja "Progress and Bussines” wraz z Krajowym Punktem Kontaktowym Europejskich Programów Badawczych w Warszawie była współorganizatorem dnia informacyjnego w Krakowie. W spotkaniu wzięło udział ponad 100 uczestników z wyższych uczelni, instytutów badawczych i firm innowacyjnych. W czerwcu 2003 roku Ministerstwo Nauki i Informatyzacji zainicjowało Program Krajowego Foresightu Technologicznego. W regionie krakowskim we współpracy z lokalnymi władzami Fundacja zorganizowała i przeprowadziła pierwsze w Polsce seminarium dotyczące zadań regionalnych foresightu.
Centrum Decyzji Nauk o Prognozowania Fundacji "Progress and Business" współpracuje z ponad 300 doświadczonymi ekspertami i wykładowcami, reprezentującymi różnorodne dziedziny wiedzy związane z: technologią, zarządzaniem, finansami i naukami społecznymi. Fundacja współpracuje z wieloma instytucjami naukowo-technologicznymi w kraju i zagranicą, które umożliwiają dalsze wykorzystanie informacji. Ponadto, Fundacja "Progress and Business" wspomaga tworzenie bazy badawczej, zawierającej dane na temat różnych zagadnień R&D&S&T oraz posiada dostęp do danych zebranych przez instytucje współpracujące. Fundacja "Progress and Business" jest członkiem instytucjonalnym EARMA i jest także jednym z inicjatorów Krajowego Systemu Innowacji.
Centrum Nauk o Decyzji i Prognozowania Fundacji wykonuje ekspertyzy w zakresie foresightu i prognozowania dla: instytucji rządowych i samorządów uczestniczących w realizacji Regionalnych Strategii Innowacji i tworzeniu programów foresight; przedsiębiorstw pragnących skorzystać z badań nad foresightem technologicznym oraz instytucji typu międzynarodowego i ponadnarodowego.
Opracowanie: FPB